یادداشت دکتر میرزائی به مناسبت شهادت حضرت زهرا (س)

521 Views

دکتر عباس میرزائی، عضو هیأت علمی دانشکده الهیات و ادیان به مناسبت سالروز شهادت حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها)، یادداشتی با عنوان شخصیت علمی حضرت زهرا (س) منتشر نموده ات که در ادامه می خوانید:

​​​​​​​

 

شخصیت علمی حضرت زهرا(س)

حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر گرامی پیامبر اسلام (ص) و همسر امیرالمؤمنین علی (ع)، تنها به عنوان یک بانوی بزرگوار و الگوی اخلاق شناخته نمی‌شوند، بلکه از نظر علمی نیز جایگاهی بسیار رفیع دارند. دلایل بسیاری برای برجستگی های علمی حضرت زهراس قابل بحث است. نخست این که حضرت دورانی از عمر خود را هم نشین پیامبرص بوده اند. حضرت زهراس از کودکی در محضر پیامبر (ص) بزرگ شد و از دریای علم و معرفت او بهره‌مند گردید. این همراهی مستمر، زمینه را برای رشد و شکوفایی استعدادهای علمی او فراهم کرد. هم چنین همسری امیرالمؤمنین (ع) نیز زمینه ساز رشد علمی حضرت زهرا بوده است؛ چرا که امیرالمومنین خود از دانشمندان بزرگ اسلام بودند و حضرت فاطمه (س) در کنار ایشان به تبادل نظر و کسب دانش به طور خاص در حوزه علوم دینی پرداخته است. ارتباط و زندگی با پیامبرص و حضرت علی (ع)  بدون شک زمینه ساز شخصیت علمی حضرت بوده است. نشانه ای این شخصیت علمی را می توان در میراث حضرت نیز رصد کرد.  خطبه معروف فدکیه که حضرت فاطمه (س) در آن به دفاع از حق خود پرداخت، نشان از قدرت بیان، تسلط بر معارف اسلامی و آشنایی عمیق با مبانی فقهی و حقوقی دارد. این خطبه هم چنین حاوی درس‌های ارزشمندی درباره اخلاق و عبادت است که می‌تواند در رشد معنوی انسان متدین تأثیرگذار باشد. هم چنین در روایات و احادیث متعددی به دانش و فضیلت حضرت فاطمه (س) اشاره شده است. به طور خاص سوره کوثر در قرآن کریم به حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) اشاره دارد و بر جایگاه بلند ایشان در نزد خداوند تأکید می‌کند. این سوره با عبارت "إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ" (ما به تو کوثر بخشیدیم) آغاز می‌شود که به نعمت‌های فراوانی که خداوند به حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از جمله دخترش حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) داده است، اشاره دارد. همچنین پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بارها فضائل و مقام حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را بیان کرده‌اند. در حدیثی معروف فرموده‌اند: "فاطمة بضعة مني" (فاطمه پاره‌ی تن من است). همچنین ایشان در موارد متعدد حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) را به عنوان برترین زنان عالم معرفی کرده‌اند. افزون بر این که حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) به دلیل عبادت‌های خالصانه و تقوای عالی، به عنوان نمونه‌ای از بندگان خاص خدا شناخته می‌شوند. در منابع مختلف از شب‌های طولانی عبادت و دعاهای ایشان سخن گفته شده است.

درباره میراث علمی حضرت گزارش‌های فراوانی در حوزه‌های مختلف علوم دینی می توان مشاهده کرد. استناد و تفسیر قرآن که نشان از تسلط کامل حضرت بر متن قرآن است. فقه و حقوق که در خطبه فدکیه و سایر سخنان ایشان، بر آشنایی عمیق حضرت با مسائل فقهی و حقوقی اشارات فراوانی وجود دارد. در حوزه کلام و مباحث اعتقادی که بیشتری حجم گزارش های باقی مانده از حضرت در این حوزه است. اخلاق و عرفان که حضرت فاطمه (س) الگوی کامل اخلاق اسلامی بودند و در زمینه عرفان و سیر و سلوک نیز جایگاهی والا داشتند.

چنین شخصیتی از منظر دینی اهمیت والای دارد چرا که شایستگی کامل برای الگو شدن برای همه زنان مسلمان است و نشان می‌دهد که زنان نیز می‌توانند به بالاترین مراتب علمی و معنوی دست یابند. هم چنین می تواند به عنوان الگوی کامل زن مسلمان، نقش مهمی در ترویج ارزش‌های اسلامی و تبیین نقش زن در جامعه اسلامی داشته باشد. ایشان با رفتار و کردار خود نشان دادند که زن مسلمان می‌تواند در عین حفظ عفت و حجاب، نقش فعال و مؤثری در جامعه ایفا کند. هم چنین نشان می دهد که زن چه جایگاهی در اسلام می تواند داشته باشد و اسلام چه نقشی می تواند برای زنان قائل شود.

در کنار اینها باید اشاره کرد که میراث علمی و عملی حضرت منبعی غنی برای کسب دانش و معرفت است و می‌تواند برای متدینان مفید و قابل استفاده باشد. این میراث یکی از بزرگ‌ترین منابع علمی و معنوی برای مسلمانان است که شامل آموزه‌های دینی، فرهنگی و اخلاقی است که می‌تواند به شکل‌های مختلف در زندگی روزمره و باورهای مذهبی مسلمانان تأثیرگذار باشد. در مجموع، حضرت فاطمه زهرا (س) نه تنها یک بانوی بزرگوار و الگوی اخلاق، بلکه یک دانشمند، فقیه، مفسر قرآن و عارف کامل بوده‌اند. شخصیت علمی ایشان، الگویی ارزشمند برای همه انسان‌ها، به ویژه زنان، است.